Spanwerk, malkop en afkop hoenders

Dit klink grillerig om so in die publiek van afkop goeters te praat, maar ek word vanoggend wakker met hierdie woorde wat in my kop rondtol, om heel ander redes as bloederige drome.
Om die een of ander rede dink ek terug aan my ma se broer (myse Oom en my enigste oom) wat vertel van hulle hoender-dinge daar op Marlow Landbouskool (een van die Top skole in die land.....regtig). Vir 'n uur en half in die middae is almal  in spanne ingedeel by 'n plaas-afdeling om prakties te doen, ons het die "Spanwerk" genoem. Party van die afdelings het vir groot pret gesorg, veral by die Pluimvee wanneer daar hoenders geslag moes word. In daardie dae was die slagtegnieke nog nie so tegnologies gevorder nie. Dit was maar 'n meganiese aksie wat verskillend toegepas was (afhangende van die slagter se vernuf). Die hoenders wat geslag moes word se koppe is laat waai en dan moes die manne vashou vir 'n paar oomblikke tot die oorle hoender tot ruste kom om ontveer te word. Soms het 'n paar manne per ongeluk hulle greep verloor en het die afkop-hoender daar bloederig rondgespartel (baie keer gelyk na iemand wat two-step met 'n paar slukke te veel voggies). Maar genoeg van die afkopbloedstories. Met die slagtery het die manne soms lus geraak vir gebraaide hoender. Dit was voor die dae van KFC en Marlow is 10 km buite Cradock. Die onnie sou nooit vir hulle een gee nie en hulle het ook nie geld gehad om een of twee te koop nie. Hulle sou wel een of drie mooi afgeslagte afkoppies kon laat verdwyn tot na Spanwerk. Maar in daardie dae het die gemiddelde ou nog sterk gewetes gehad en boonop is elke afkop hoender getel tot in die koelkamer. So....hierdie witvleis (of soos ernstige rooivleis eters sou praat: groente-) lus moes dus intoom gehou word.

Daar is niks wat die mensspoortrappers so inoverend maak soos hongerte en min geld nie. Soos ons altyd gepraat het in die vorige bedeling: "'n Boer maak 'n plan!" (bedoelende die ouens wat regtig geboer het en nie die witvelvloekwoord  vir almal van Europese oorsprong nie). Sit 'n paar boerklonge bymekaar en skep 'n geleentheid saam met die hongerte en siedaar.

Soos dit ook soms gebeur word van die hoenders siek en moes van kant gemaak word. Dit het ook sy eie pret verskaf vir die manne. Maar dit is nou waar die geleenthede welig begin groei het. Van die skerper ouens het die geleentheid sien wortelskiet in die simptome van die siekte. As die hoender dronkerig rondstap, al in die rondte, dan kon sy kop maar waai want die arme malkoppie se strepie is getrek en kon dalk ander hoenders aansteek. En dit wou die Onnie nie he nie. Kort voor lank was daar 'n malkop-simptoom-tegniek ontwikkel wat tot menige geveerdes se afkop gelei het. As jy die hoender se kop afdruk en haar so klompie kere in die rondte draai (ek kan nie die detail van die tegniek hier bekend maak nie) en die hoender word gelos, dan is die gevolg daarvan perfekte simptome......hoender stap dronkerig in die rondte. Ongelukkig het die Onnie snuf die neus ontwikkel toe daar heelwat hoenders van kant gemaak moes word.  Maar tot die genot van die uitgehongerde boerklonge, het heelwat malkop-afkop braaikuikens geword.

Die vierde kwartaal blues het die geneigheid om ons koppe omlaag te forseer en ons in die rondte te draai en loop ons dronkerig in die rondte teen mekaar vas. Van bo-af lyk ons geskarrel waarskynlik soos malkop-afkop hoenders in een of ander pluimvee afdeling tydens spanwerk.

As 'n klompie honger boerklonge tydens spanwerk 'n "goeie eerlike" plan kon maak, kan ons ook sekerlik saam iets kreatiefs uitdink en doen om die hongerte in ons tot bedaring te bring en nie soos 'n two-step afkop rond te trap nie. Boonop gee die Here ons genoeg van sy teenwoordigheid en liefde om kreatief-begaafd ons eie Spanwerk tyd te benut.

"Blues"

Ek is nie 'n aanhanger van die Idols-storie nie, maar baie mense om my het iewers die afgelope tyd wel hierdie realiteitsreeks in gesprekke geopper. Ook hulle openlike ondersteuning (of nie) van die Suid-Kaap aspirant en nou die wenner, naamlik ene Elvis Blue, was een van die belangrike sake wat aangeraak word. Hy lyk na 'n great ou met 'n mooi storie. Elvis se woorde in die Burger is onder andere, en ek haal aan: "Hy het gesê die eerste ding wat hy nou wil doen, is om sy vrou te sien"  laat skemer iets deur wat simptomaties is van 'n groot groep mense (ook mense met wie ek te doen kry en ander wat ek sien en hoor) se "toestande"  hierdie tyd van die jaar. Elvis verlang na sy vrou vir wie hy min gesien het in 'n baie besige en spanningsvolle tyd. Ek ken hom nie en het ook nog nie baie van hom gepraat nie so ek weet nie presies of ek sy media-aangehaalde woorde reg lees nie.
Maar hierdie tyd van die jaar skop daar by mense (dalk veralgemeen ek nou) hierdie groot verlange in na rustiger wees, na meer krag en energie, na 'n opgewekte gevoel wat dieper is as 'n post romantiese-komedie-fliek-emosie. Dit is in my kopwerk 'n ding wat ek die "vierde-kwartaal-blue(s)" begin noem. Ja dit is einde van die jaar en almal is opge"werk", die spanning loop hoog van alles wat moet klaarkom en ook reeds klaar moes gewees het en mense plaas druk op mekaar en op verhoudings. En iewers tussen al hierdie einde-van-die-jaar-tekere-ganery skop hierdie verlange na iets, na iets beters en rustiger in. Ek weet nie of dit die boesem van 'n moederfiguur is waarna almal verlang nie, maar dit is 'n verlange na iets. 'n Verlangente na ....om geliefd te wees en om selfwers so bietjie daarvan vrypostig mededeelsaam weg te gee. Die verlangente na 'n doodgewone mens-wees wat aanvaar voel en stadige spore trap. Dit is die blues(s) van uitgetapte energie wat al twee maande gelede leeggeloop het.

Hierdie blues is 'n gevaarlike ding, reken ekke. Want jy kan perspektief op jouself, ander en dinge verloor. Ek wonder sommer hier vroegoggend so met die platoniese geskreeu van die hadedas oor hoekom die winkels altyd so vroeg begin met hulle bemarking van kersfees. Ek weet hulle moet produkte verkoop. Maar dalk verstaan hulle die weerlose psige van mense hier teen die einde van jaar. Dalk het hulle agter die skerms ook 'n naam vir hierdie blues en het 'n 10 punt plan om dit te benut sodat hulle produkte al minder op die rakke kan word en ons kaste en stoorplekke al voller gekoop word. Die blues kan gevaarlik wees as jy 'n gewillige kredietkaart en ywerige bemarkings- behoefteskeppende foefies mekaar se paaie laat kruis.

Die lug is vanoggend blou oor die Outeniqua's (nie soos blues nie), die raasraspers is stil (net die hadedas wat by hulle oorgevat het) en mense begin met hulle oggendlewe. Maar ek verbeel my by baie huise met skoorstene, by oop vensters en motors wat aangeskakel word trek daar sulke blouerige walm-rokies uit, en ek is nie eers new age nie.
Die einde van die jaar het ons almal stewig in die palm van sy skurwe hand.