Binnelanders, Kuslanders en Uitlanders, tongvalle en Kerstyd

Waar jy vandaan kom, het 'n groot invloed op die taal wat jy gebruik (ook die betekenis wat jy aan jou taal gee). Vat nou maar hoe die Amerikaners praat en hoe ons praat. Daar is "traffic lights" en "robotte", "ketchup" en "tomato souce", "awesome" (uitgespreek: aasem) en "beautiful", ens. Dan is daar ook die verskil in ons fisiese aanpak om "shopping mall" uit te spreek en te gebruik. Party, dalk meer na die binneland se kant toe, se monde is mos ronder en meer getuit (wanneer hulle praat), maar op so manier dat niemand die geronde lippe kan sien nie. Maar die tongklanke is anders. Kyk nou maar na hoe die tipiese woorde "strand" en "pa" en "ma" uitgespreek word. Hier na die kuskanttoe is ons klanke platter, dalk hoofsaaklik as gevolg van die see se plat gevoel as jy ver daaroor uitloer. Vir party is die "see" wel die see soos in die see by Vic'baai vir ander is dit die "ocean". Vir ons is die "ocean" weer die Stille, Alantiese of Arktiese oseane. As jy by die see gaan swem dan gaan jy see toe, vir ander is dit weer dat jy "beach" toe gaan. As jy strand toe gaan dink party hier onder naby die kus weer aan die Strand, naamlik die dorp daar naby die Kaap. Gepraat van die Kaap. Hier weg van die Kaap, is die Kaap enige plek in 'n omtrek van 100 km van Kaapstad se middestad. As jy daar in die "Kaap" woon, dan praat jy van "Stad"-toe gaan, dan is dit die regte Kaapstad.

Bloot op grond van hoe jou tong val, kan mens agterkom waar jou voete op die aarde val. Soms is dit 'n goeie ding want dan kan jy as mens-mens, voor God en saam met ander, sensitiewer met jou voete staan en ekstra moeite doen om beter te praat en te luister. Maar ander kere is dit nie 'n goeie ding nie. Vat nou maar as die November-blues jou beetgekry het. Dan is jy min lus vir selfs die spoortrappers in jou eie huis, wat nog te se van die  ander wat met 'n binnelandse of uitlandse tongval jou gehoorruimtes betree. 'n Langtou by 'n winkelsentrum maak jou  vinniger ge-irriteerd met hierdie ander klankmakers (om nie van die beperkte spasie op 'n nie-reenerige dag in die branders van Vicbaai te praat of die oor-besige strate vol anderse nommerplate nie en die parkeerkaartjie omdat jy nie kon plek kry in 'n "wettige parkeerarea" nie). Tongvalle kan dus tot misverstande lei, tot 'n oningeligde meningsvorming van ander sonder om hulle harte te hoor.

Ons is meesal maar vinnige om ons ore te spits as ander mense se tonge wat anders as ons eie val.
Kerstyd is juis 'n tyd wat ons harte en ore groter wil oopmaak om meer plek te maak vir ander en sagter te luister na ander se klanke.
Mag elkeen hierdie volgende paar dae en in die nuwe jaar, hard oefen om ongewone of net anderse klanke van ons mede-spoortrappers met 'n onverdiende goedheid te ontvang en die grense van die lande wat ons skei, af te breek.
Mag almal 'n Feestyd saam en alleen beleef en in die nuwe jaar in die goed en sleg met liefde reageer.

Spanwerk, malkop en afkop hoenders

Dit klink grillerig om so in die publiek van afkop goeters te praat, maar ek word vanoggend wakker met hierdie woorde wat in my kop rondtol, om heel ander redes as bloederige drome.
Om die een of ander rede dink ek terug aan my ma se broer (myse Oom en my enigste oom) wat vertel van hulle hoender-dinge daar op Marlow Landbouskool (een van die Top skole in die land.....regtig). Vir 'n uur en half in die middae is almal  in spanne ingedeel by 'n plaas-afdeling om prakties te doen, ons het die "Spanwerk" genoem. Party van die afdelings het vir groot pret gesorg, veral by die Pluimvee wanneer daar hoenders geslag moes word. In daardie dae was die slagtegnieke nog nie so tegnologies gevorder nie. Dit was maar 'n meganiese aksie wat verskillend toegepas was (afhangende van die slagter se vernuf). Die hoenders wat geslag moes word se koppe is laat waai en dan moes die manne vashou vir 'n paar oomblikke tot die oorle hoender tot ruste kom om ontveer te word. Soms het 'n paar manne per ongeluk hulle greep verloor en het die afkop-hoender daar bloederig rondgespartel (baie keer gelyk na iemand wat two-step met 'n paar slukke te veel voggies). Maar genoeg van die afkopbloedstories. Met die slagtery het die manne soms lus geraak vir gebraaide hoender. Dit was voor die dae van KFC en Marlow is 10 km buite Cradock. Die onnie sou nooit vir hulle een gee nie en hulle het ook nie geld gehad om een of twee te koop nie. Hulle sou wel een of drie mooi afgeslagte afkoppies kon laat verdwyn tot na Spanwerk. Maar in daardie dae het die gemiddelde ou nog sterk gewetes gehad en boonop is elke afkop hoender getel tot in die koelkamer. So....hierdie witvleis (of soos ernstige rooivleis eters sou praat: groente-) lus moes dus intoom gehou word.

Daar is niks wat die mensspoortrappers so inoverend maak soos hongerte en min geld nie. Soos ons altyd gepraat het in die vorige bedeling: "'n Boer maak 'n plan!" (bedoelende die ouens wat regtig geboer het en nie die witvelvloekwoord  vir almal van Europese oorsprong nie). Sit 'n paar boerklonge bymekaar en skep 'n geleentheid saam met die hongerte en siedaar.

Soos dit ook soms gebeur word van die hoenders siek en moes van kant gemaak word. Dit het ook sy eie pret verskaf vir die manne. Maar dit is nou waar die geleenthede welig begin groei het. Van die skerper ouens het die geleentheid sien wortelskiet in die simptome van die siekte. As die hoender dronkerig rondstap, al in die rondte, dan kon sy kop maar waai want die arme malkoppie se strepie is getrek en kon dalk ander hoenders aansteek. En dit wou die Onnie nie he nie. Kort voor lank was daar 'n malkop-simptoom-tegniek ontwikkel wat tot menige geveerdes se afkop gelei het. As jy die hoender se kop afdruk en haar so klompie kere in die rondte draai (ek kan nie die detail van die tegniek hier bekend maak nie) en die hoender word gelos, dan is die gevolg daarvan perfekte simptome......hoender stap dronkerig in die rondte. Ongelukkig het die Onnie snuf die neus ontwikkel toe daar heelwat hoenders van kant gemaak moes word.  Maar tot die genot van die uitgehongerde boerklonge, het heelwat malkop-afkop braaikuikens geword.

Die vierde kwartaal blues het die geneigheid om ons koppe omlaag te forseer en ons in die rondte te draai en loop ons dronkerig in die rondte teen mekaar vas. Van bo-af lyk ons geskarrel waarskynlik soos malkop-afkop hoenders in een of ander pluimvee afdeling tydens spanwerk.

As 'n klompie honger boerklonge tydens spanwerk 'n "goeie eerlike" plan kon maak, kan ons ook sekerlik saam iets kreatiefs uitdink en doen om die hongerte in ons tot bedaring te bring en nie soos 'n two-step afkop rond te trap nie. Boonop gee die Here ons genoeg van sy teenwoordigheid en liefde om kreatief-begaafd ons eie Spanwerk tyd te benut.

"Blues"

Ek is nie 'n aanhanger van die Idols-storie nie, maar baie mense om my het iewers die afgelope tyd wel hierdie realiteitsreeks in gesprekke geopper. Ook hulle openlike ondersteuning (of nie) van die Suid-Kaap aspirant en nou die wenner, naamlik ene Elvis Blue, was een van die belangrike sake wat aangeraak word. Hy lyk na 'n great ou met 'n mooi storie. Elvis se woorde in die Burger is onder andere, en ek haal aan: "Hy het gesê die eerste ding wat hy nou wil doen, is om sy vrou te sien"  laat skemer iets deur wat simptomaties is van 'n groot groep mense (ook mense met wie ek te doen kry en ander wat ek sien en hoor) se "toestande"  hierdie tyd van die jaar. Elvis verlang na sy vrou vir wie hy min gesien het in 'n baie besige en spanningsvolle tyd. Ek ken hom nie en het ook nog nie baie van hom gepraat nie so ek weet nie presies of ek sy media-aangehaalde woorde reg lees nie.
Maar hierdie tyd van die jaar skop daar by mense (dalk veralgemeen ek nou) hierdie groot verlange in na rustiger wees, na meer krag en energie, na 'n opgewekte gevoel wat dieper is as 'n post romantiese-komedie-fliek-emosie. Dit is in my kopwerk 'n ding wat ek die "vierde-kwartaal-blue(s)" begin noem. Ja dit is einde van die jaar en almal is opge"werk", die spanning loop hoog van alles wat moet klaarkom en ook reeds klaar moes gewees het en mense plaas druk op mekaar en op verhoudings. En iewers tussen al hierdie einde-van-die-jaar-tekere-ganery skop hierdie verlange na iets, na iets beters en rustiger in. Ek weet nie of dit die boesem van 'n moederfiguur is waarna almal verlang nie, maar dit is 'n verlange na iets. 'n Verlangente na ....om geliefd te wees en om selfwers so bietjie daarvan vrypostig mededeelsaam weg te gee. Die verlangente na 'n doodgewone mens-wees wat aanvaar voel en stadige spore trap. Dit is die blues(s) van uitgetapte energie wat al twee maande gelede leeggeloop het.

Hierdie blues is 'n gevaarlike ding, reken ekke. Want jy kan perspektief op jouself, ander en dinge verloor. Ek wonder sommer hier vroegoggend so met die platoniese geskreeu van die hadedas oor hoekom die winkels altyd so vroeg begin met hulle bemarking van kersfees. Ek weet hulle moet produkte verkoop. Maar dalk verstaan hulle die weerlose psige van mense hier teen die einde van jaar. Dalk het hulle agter die skerms ook 'n naam vir hierdie blues en het 'n 10 punt plan om dit te benut sodat hulle produkte al minder op die rakke kan word en ons kaste en stoorplekke al voller gekoop word. Die blues kan gevaarlik wees as jy 'n gewillige kredietkaart en ywerige bemarkings- behoefteskeppende foefies mekaar se paaie laat kruis.

Die lug is vanoggend blou oor die Outeniqua's (nie soos blues nie), die raasraspers is stil (net die hadedas wat by hulle oorgevat het) en mense begin met hulle oggendlewe. Maar ek verbeel my by baie huise met skoorstene, by oop vensters en motors wat aangeskakel word trek daar sulke blouerige walm-rokies uit, en ek is nie eers new age nie.
Die einde van die jaar het ons almal stewig in die palm van sy skurwe hand.

Ontveer

Nadat ek terug gekom het van 'n kamp met ons (gemeente)Tieners, is van die eerste ontstellend-opgewonde nuus wat ek kry dat die honde (en by name veral ons ou gryse boerboel Nandi, 11 jaar in mense jare) een van die spikkelveer raasrasper aan gehelp om te tydelike met die ewige te verwissel. Die nuus is effe ontstellend omdat ons gewoond geraak het aan en sentimenteel-lief geword het vir hierdie 3 survivors van die buurt. Nou is daar net die twee finaliste oor in hierdie stryd om te oorleef in ons "gevaarlike" omgewing. Africa is a tough country. Die opgewonde kant van die nuus was oor ons Boerboel wat haar so jeugdig-jaghond hou. Sy voel seker verantwoordelik teenoor Tigger (die Labrador) om hom die fynere kunsies van 'n Alfa-hond in die erf aan te leer. Saterdagaand was volgens die familie-nuusberigte 'n redelike warboel van opgewondheid in die erf. Tigger het soos 'n waffers verlee leeumannetjie eenkant in die erf gesit en toekyk, terwyl Nandi in hondetaal in gesprek was met die afgestorwe raasrasper. Heelnag lank.

Of die twee werfbewoners my iets wou laat verstaan van te min vleis in hulle dieet, die weet ek nie. Maar voor die agterdeur het 'n perfekte ontveerde tarentaal gele. Kompleet (sonder daai kleurvolle kop) asof hulle wil laat weet, so lyk vleis. Eintlik dink ek nie dit is die rede nie. As jy 'n  tarentaal moet opkook in 'n mens se kombuis, dan het die raasrasper blykbaar 'n sterk reuk en taaiheid wat met allerhande kombuismiddels tot 'n aanvaarbaarheid gedokter moet word. Omdat ons brakke dalk 'n verfynde smaak ontwikkel het, was dit miskien wat hulle verwag het: "'n goed opgekookte raasrasper met al daai lekker kombuisgeure by". Ek dink ook hulle hou nie van rou voels nie (die ontveerde eks-sanger van die buurt het twee lank onaangeraak net daar gele). Hulle hou net daarvan om dit te ontveer met perfeksie. Die volgende op die kirrukulum van Alfa-werfhond wat Nandi aan liewe Tigger moet leer, is die kursus "Vere-optel-202", want die erf se gedeelte waar hulle manewaleer, was gepluis met die spikkelvere. Gelukkig het die wind van die afgelope paar dae dit bymekaargehark iewers in 'n hoek.

Ek het 'n gespikkelde vermoede dat hierdie ontslape ontveerde raasraper die hoofsanger was, want dit is erg stil. Die reelmaat van die rasperklanke is gebreek (of is dit ontveer). Die twee ander lewende finaliste is in rou, so vermoed ek. Ek sal dalk iewers vandag 'n draai moet loop om aan hulle 'n paar menslike pastorale woorde te gaan uiter. Net dalk verstaan hulle my ek kan ek oor die natuur-grense heen ondersteuning bied.

"real"

'n Klompie jare gelede het 'n vriend my gewys op die "gladrap"-effek wat met baie mense gebeur wanneer hulle Sondae by kerkgeboue se deure instap. Dit is 'n misterieuse oogwink-eensklaps ding wat hulle oorkom sodra mense (die meeste of eerder baie) hulle lywe deur die kerkdeur beur. Dis asof, so beskryf my vriend dit, daar 'n kleefplastiek oor mense se gesigte kom vir die res van die volgende uur (hang af hoe lank die armsalige dominee'tjie tog preek). Dit maak nie saak wat verder gebeur in die erediens nie (dis nou nie na die preek nie), mense wat die gladrap-effek oorgekom het se gesigte bly dieselfde. Die emosies bly monotonies tydens die liedere (wat na aan tranetrekker lokettreffers kan wees) en ook volledig "straight face" (asof hulle een of ander kaart-speletjie speel wat jy nooit Sondae mag gespeel het nie) tydens die prediker se beste oratoriese hoogtes en laagtes. Net wanneer 'n obskure ding gebeur, soos wanneer 'n by 'n kind steek die knaap een van sy pa (of ma) se geliefde woorde gebruik, sal die gladrap begin skeur onder die druk van alles wat wil uitkom. Nie net die emosies bly staties nie, maar ook die lywe. Die bewegings is beperk van niks tot 'n stywe opstaan en gaan sit (en moenie die styfgeit vergeet as die kollekte in gegooi word nie). Wat in mense se koppe aangaan (as mens nou holisties oor hierdie tipe konkoksie van inhibisies dink).....dit sal 'n geheim bly, maar gewoonlik verraai die helderheid of dofheid van die oe die tipe konneksies wat op daardie stadium in die brein plaasvind.
Wanneer die seen aan die einde van die diens uitgespreek word, is dit asof mense nadat hulle deur die deure uitstap, vrygespreek is van die  gladrap-effek en kan hulle weer terugkeer na normaal. My vriend se opmerking is dan gewoonlik dat hierdie hele storie nie "real" is nie. Dit is 'n aangeplakte oor -en ingeoefende besigheid wat erg ontstellend ver verwyderd is van mense se dag vir dag spore trap en asemhaal buite die ruimtes van kerkgebou een keer vir een uur per week.

Dit het my baie laat dink, want ek is en was een van daai pedistallasie outjies daar voor wat deel is en was, wat dit moes meemaak en aanskou en sorg dat hierdie "heilige" gedoente binne 60 minute 'n einde moes kry. Dit het my ook uitgedaag oor hoe real en onaangeplak ek leef met myself, met God en mense. Ek het mettertyd ook verstaan dat hoe ek glo en my geloof saam ander (en ook alleen) uitleef, baie nou saamhang met hoe eg en geniune ek is.

Die geleerde boeke beskryf egtheid of "real" soos hy soms ook gepraat word in die gange as: nie nagemaak te wees nie; waaragtigheid, opregtheid, outentisiteit. Twee van die Bybel celebs, Paulus en Petrus verbind egte geloof met volharding en met hoop. Ek het al my eie lyf gevoel dat om real te wees, meer hoop (en Hoop) gee vir myself en ander mense as wat 'n kammagtige "gladrap" lewe doen.......
Een ding weet ek, as ek met 'n gladrap-effek leef, of dit in my kar is, voor die stoof, of in die kerkgeboue of by 'n eindstryd van 'n belangrike rugbywedstryd tussen die meesal kusbewoners, plaas dit druk op myself om meer te wees, iemand anders te wees as wat en wie ek is. Dan is ek toegerap met allerhande prentjies (afhangende van die situasie: kerk of braai) waarvan ek "bevry" moet word sodra ek deur die deure stap.
As my vriend van destyds se woorde ge-eggo word in die gange van  my lewe, kry ek 'n dankbare glimlag oor die tye saam met hom en almal so real soos hy.

As dit gereen het.....

Ek sit Saterdagoggend langs die Huisrivier in die Swartberge. Die rivier stroomsnel met 'n dankbare vol maag verby. Die Berg is vandag vrygewig met die water. Dis asof elke blinkwit borrel oor die klippe hande klap saam met die lied "Alle volke klap julle hande en juig tot eer van God". Alle ander lewendiges in die omgewing eggo hierdie gevoel tot 'n groter danklied wat die atmosfeer in die lug met speelse verwondering volmaak. Dit voel of die voeltjies se sang helderder vroliker is en swaeltjies se swiep deur wolklose skoon lug nog blouer in die oggendson is as gewoonlik.

Dit het lekker gereen in die Klein Karoo. Die Katbosse het nog nie hulle bekende vars en verrassende reuk uitgestoot nie, en mens kan nie wag daarvoor nie. Die takkies en die grashalms slaan die tromme van die rivier se maag ritmies en sonder ophou. Elke rotsbank en groter klip laat swel die skoon bergwater totdat dit 'n soelende dieper opgewonde grom laat hoor.

Die klanke en prentjies wat gevorm word, word deel van dankbare drink van meer as net gewone water. Dit is daardie groter Dors (nie daardie waarvan hulle altyd in die pubs sing nie of langs vure oor spot nie) wat in-"sync" kom met die aardse skoonheid van die bergwater-lewe. Jy wil net drink en drink, want iewers kom mens agter dat jou hart 'n nuwe beter Ritme klop en jou woorde inperk tot oorgee en dankgesange.

Langasem vasbyters

Vanoggend soos elke oggend gaan hierdie vyf koggel tarentale (spikkelveer raasraspers) uit volle bors voort om almal te laat verstaan dat hulle hier iewers in 'n boom sit. Ek dink enige kat wat geinteresseerd  sal wees in 'n wilde happie spikkelveer Nando's, sal hierdie vyf eerder bekruip en van kant maak uit irritasie as om hulle uit hongerte vir ontbyt te ontveer. Of hulle mekaar afwissel die weet ek nie, maar die rasperagtige toonhoogte klink geredelik dieselfde. My slotsom is dat hulle of hy of sy (uit respek wil ek hom/haar/hulle nie dit noem nie) met 'n langasem vasbyter op die atletiekbaan of sportveld vergelyk kan word. As hierdie die Statebondspele was het ek aan al vyf elkeen 7 gou medaljes gegee en gevra (hulle betaal) om die Spele te verlaat.

Tog het ek 'n respekte vir hierdie langasem vasbyt spikkelvere. Hulle is Survivors van 'n broeisels wat hierdie jaar weer in ons tuin uitgebroei tussen die hordes onkruid (tot my vrou se frustrasie, dis nou die onkruid). Aanvanklik was hulle agtien, maar kleintyd het hulle nog nie heeldag (en nag) hulle rasperlied geken nie, en het die katte toe nog 'n wilde happie of twaalf uitgesoek. En dalk ook het iewers een of twee van ons twee-poot diere 'n paar as troetelvoels gevang (sterkte vir hulle). My respek vir hierdie spikkelvoels is nie net hulle vasbyt oor lang ure en hulle oorlewingsvermoe nie, maar ook dat hulle 'n suiwer (ek sal nie regtig weet nie) rasperklank kan voortbring wat geen ander voel of dier kan nie. Dis hulle klank en hulle maak hierdie klank hulle lied (antromorfies gesproke).

Ek wil nie baie hoes, snuif en oogkrap op hierdie oomblik nie, maar ek dink dat ons klompie twee-been rubberspoortrappers wat so deur God liefgehe word, ons kan maar gerus met ons meer- as-'n-oerstam-brein-intellegensie kyk en leer by die langasem vasbyter spikkelvere (tsv hulle hoe toonhoogte). Dis nie net die miere nie, maar meer gereeld as wat ons dink is daar ander natuurskepsel wat ons 'n goeie lewensles of vyf laat sien en hoor. So in ons saamstap en spore maak kan ons so saam-saam, groep-groep dalk 'n langasem-vasbyt-saamstap en 'n nuwe respekte vir mekaar en ander gediertes aanleer.

Myse pa het hoeka nou anderdag gese dat die tarentale se gesingery maak hom rustig. Ek het nogals baie daaroor gedink.....

Plaastoe is huistoe

'n Anner vriend van my griffel ook op die wereldwye web so nou en dan. So ruk terug tokkel hy toe op 'n baie emosionele sentimentele snaar van menige mense. Dit was naamlik die dieperliggende heimwee van  elkeen se eie verlangentes na die tye op die plaas. Dit is verskillende dinge. Die gerammel en kreune van die windpomp, die werfhoender se unieke geskrop en gekraai, die sonsopkoms en ondergang, die reuke van die huis en kombuis, die klanke en klanke daar van die bees en skaapkraal se kant af met die perde se gestoei, die beeste se gebulk en iewers 'n verlate lammetjie wat blerrend na sy ma in die trop soek. Die somtotaal van al hierdie gedagtes of selfs net een daarvan roep 'n vredevolle huistoe-kom, 'n welkom terug, 'n tuiste of enige van daardie huis-gevoelens wat jou weer na 'n mens-mens laat voel. Dis daardie unieke dinge wat in jou geheue so ingeprent is, dat huistoe wel plaastoe is. Of andersom, plaastoe is huistoe. 

Die afgelope kort skole vakansie was weereens een van die talle saamwees tye (ek, Elise, Emme, Nehan en Henu) waar die plaas vir almal huis was. Die stap en ry in die veld, die koffie en hotchocolate drink in Boemsmanskraal se vervalle klipkraal, die ry van die nuwe bergpad en piekniek hou by die "fonteine", die bergklim tot heelbo op die kranse waar die wind jou na 'n witkruisarend laat voel, en dan ook ek en Nehan wat kilometers agter die paar wille springbokke aanloop en kruip. Twee keer was ons suksesvol met die bekwame hulp van myse geliefde in die getroue Condor. Die ram wat ek kon skiet was 'n langafstand gelukskoot. Maar dit was Nehan se eerste bok wat vir my uiters bevredigend was. Na dae se stap en beloer het ons so bietjie van die parmantige bokke se gedrag agtergekom en kon vanuit 'n sloot en agter 'n doringboom die onnadenkende (ha) en niksvermoedende troppie skelm inwag totdat Nehan met my .303 sy eerste (spring)bok, en 'n ram daarby, plattrek op ongeveer 80m (hy reken eerder 100m). Vir my was dit baie naby want die sprinkbokke vertrou geen beweging van enige soort en sukkel mens om nader as 400-500 meter van die "edelagtige spesie" te kom. Die meeste oggende se koffie op die stoep terwyl die son agter die Bamboesberge uitdans op die maat van die voels se klanke of saam met die wind se eentonige reelmaat om die hoeke van elke ding wat 'n hoek het, was en is tye van kyk en luister en dankbare woorde bid. 

Die suide-wind en die pikswart karoo-bossies help mens onthou dat alles nie altyd lekker ruik en lyk op 'n plaas nie, die droogtes knyp aan alles wat asemhaal en groen wil wees. Die land se politiek en internasionale markte laat jou lyf pyn van die slapelose nagte. Jou kop sing van al die planne maak om die ekosisteem van elke hektar op die plaas 'n sinvolle finansiele en volhoubare bestaansruimte te maak. Tog is elke klippie en bossie en grassie en diertjie en wolk in die lug die plekke wat aan hoop geboorte gee en mens dieper laat asemhaal om die kombuis en krale te ruik en die plaasklanke beter te laat klink as enige stereo cd-speler. Hier op die plaas laat alles en almal jou gereeld stop om te kyk en te luister.

Daar is iewers ook 'n liedjie wat se dat "jou huis is waar jou hart is". My hart is 'n plaas.....

Warrelwind

Ek was nog altyd gefassineer deur warrelwinde. Van grootword dae (deesdae tel seker nog steeds) het dit vrees, bewondering en respek by my opgejaag. Vanoggend loop ek hier by die huis en warrel so 'n jackrussel-tipe-warrel-wind die laaste rondle blare so ent van my in 'n dapper poging om iets groters bymekaar te maak. Die garage se deur het egter alle wind uit sy seile gehaal en moes die ou stert tussen die bene bek-af teen die muur gaan le.

Gelukkig beleef ons nie hier in ons geweste die groot-ooms of eerder die great dane-tipe nie, maar kleintyd het die groteriges daar in die karoo-vlaktes altyd so 'n effe angstigheid by my veroorsaak. Want in my gedagtes was die prentjies in boeke van groot vernietigende tornados wat huise verwoes, diere laat rondomtalie vlinder, karre rondgooi en klein dorpies verlate laat lyk het asof hulle so pas gestofsuig is. So ek wou altyd uit hulle pad bly en het gekyk watter diere dalk in hierdie 8m karoo-weergawe se pad gaan wees. Die ergste wat ek ooit gesien het, was rolbosse en ander ligte takkies wat so half vermakerig kophoogte saamgedans het. Maar 'n kind se gedagtes is mos altyd intens en 'n mens weet nooit. Daarom was ek altyd dankbaar dat dinge nooit hand uitgeruk het nie. Een of twee keer het so 'n warrel-wind ons verras in die veld of op die plaaswerf en was die gevolg meer 'n menopause-tipe irritasie van die warmwind wat jou oe en tande voel stof en stokkies warrel. Die kort en lank of dalk eerder die hoogte en laagte van so warrelwind is maar om uit hulle pad te bly. Jy kan nie altyd nie. As jy allergies vir stof en grasse is, is die rooi-oog-reaksie van jou liggaam en die klippertjies tussen jou tande (hopelik gesonde tande sonder kloppende gate) die snellerfaktor wat jou vir die volgende halfuur laat transformeer in 'n mens-wandelende warrelwind. Dan moet alles en almal uit jou pad bly totdat die antihistamine inskop en die tornado-gevoelentes in jou, stert tussen die bene laat verdwyn en jy weer soos 'n goeie mens kan liefhe en mooi woorde praat.

In my kort (amper) 42 jare van asemhaal op moederaarde het ek heelwat mens-wandelende warrelwinde gesien. Dit is asof hulle dit van nature is en nooit ophou om oral deur almal met wie hulle te doen kry se lewens vernietigend te stofsuig en net verwese en verlate klein dorpies agterlaat. Baie kere verras hierdie warrelwindmense jou van 'n blinde kant af en ander kere suig hulle jou stelselmatig, amper liefdevol en speels na binne. In beide gevalle is die gevolge nie net stoffies-klippies-grashalmpies oral in jou nie, maar eerder die dieper trauma van  'n 24/7 ongevalle eenheid. Ek sien om my heelwat mense wat op beddens in hierdie ongevalle eenhede le en wag dat alles heel moet word.
Die gevoel hier in my is nie die van vrees, bewondering en selfs respek nie, maar meesal die van terleurstelling, kwaad en 'n rolbos vol onchristelike gevoelentes. En dit moet ek en ek alleen hanteer.

Hoe dit ook al sy, ek probeer die warrelwind mense meesal vermy en gaan my eie antihistamine in my gatsak hou vir ingeval ek onverhoeds betrap word.

Drome en hoop

Die spikkelveer raasrasper (dis eintlik 'n skelwoord maar in Afrikaans = Tarentaal) roep iewers na 'n maatjie sonder ophou met die reelmaat en commitment wat ek wens ons menslike kalante kan openbaar. Ek en Elise stap verby 'n baie vriendelike Oom en Tannie wat voels kyk en opskryf. Ek sien hulle beloer 'n voel iewers in 'n tuin en kyk ook nuuskierig na die swart piek (weet nie of daar so voel is nie) wat hulle identifiseer. Na so vinnige geselsie met hulle (nie die voels nie, maar die Oom en Tannie) kry ek die smaak van kitskoffie en sien die krummels in die beker agterbly na die laaste sluk. Die raasrasper rasper volhard steeds soos 'n kortstondige vinnige geroesde waensdeur........
Toe word ek wakker en vra Elise of sy ook nou-net daai tarentaal gehoor het. Dit was te veel van 'n hoe definisie-werklikheid vir 'n droom, maar al wat ek hoor is die kransduiwe se geselsies en niks van tarentaal se liedjies nie. My slaapgedagdtes dwaal onmiddellik na die fliek "Inception" (dit gaan lank vat om te verduidelik, gaan kyk maar eerder die fliek of wag vir die DVD, inkort dit gaan oa oor drome in drome en idees) en ek wonder oor die "werklikheid" waaruit ek nou-net wakker geword het.

Nou met 'n regte egte beker koffiekapitaal agter die blad en met my smaaksintuie wat nog bolamakisie-speletjies maak, dink ek aan die Ringsitting van Maandag. Dit is al die Ringkoppe van die meeste George NG Gemeentes wat kom saampraat en bid het hier by ons. Dit is asof die manne en een vrou wakker word uit 'n diep slaap. Hierdie slaap se drome was die werklikheid waarin sovele van ons gemeentes met 'n realiteitsepie besig was. Ek probeer nie galstene hyg nie, maar almal weet dat baie gemeente is iets soos 'n bouval-realiteit nou beleef. Die nuwe werklikheid waarin ons nou almal wakker word is 'n ontstellende een waarin nuwe drome nou geboorte moet gee aan kreatiewe moontlikhede. Baie gemeentes sukkel met die werklikhede van elke dag en die spikkelveer raasrasper wat hard aan skril-gesange sing, sing sy lied aan beide kante van die droom.

Ons hou daarvan om te droom oor die toekoms en dit moet ons dan help om ons "nou" te verander in 'n meer aanvaarbare en leefbare wakker werklikheid. Maar ons hou ook van snoesig slaap en ook dan drome te droom waarin ons veilig en goed voel. Maar iewers moet ons wakker word op 'n koue wintersoggend en regte koffie drink. Ons praat ook van 'n droom (dis nou die slaap-werklikheid en ook dit wat ons in wakker oomblikke oor die toekoms wil glo) en bedoel  daarmee positiewe beelde, mense en oomblikke van ons nagtelike gedagtes. As ons negatiewe belewinge van hierdie slaap-werklikheid het, praat ons nie van drome nie maar van nagmerries (het nog nooit hierdie woord verstaan nie, want merries was nog altyd makliker om te ry as 'n befoeterde hings). Die punt is ook dat die grense tussen drome en wakker-wees nog altyd 'n interessante ervaring was. Wat is 'n droom en wat is nie?
Drome het altyd 'n hoop-gedagte. Ons hoop dis net 'n droom (of 'n naghings), of ons wil met ons drome 'n hoop-geloof in toekoms verwoord.
Iets wat ek hoor en sien by almal (die manne en een vrou by die Ring) is 'n helder liefde vir God en vir die Liggaam van Christus. En ek weet dit sal hulle (ons) dra, maar dit is eintlik mos andersom (God se liefde vir ons). Dis ook soos om 'n nuwe boom te plant en te hoop en glo dit word groot om al die mooi dinge te word wat ons van bome droom-verwag (selfs om vir tarentale slaapplek te gee).

Die werklikheid waarin ek nou wakker-akkerig droom is 'n brose een, en ek het hoop. Intussen het die spikkelveer raasrasper sy maatjies die tarentale-in gemaak, want hulle almal sit in die akkerboom met dromerige stilstuipes......ai tog daar begin hulle weer hul dagliedjies skree-sing.....

Lente en bome

Dit is heerlike lente......hoe gaan daai ou liedjie? Vandag was dit weer-gewys 'n goeie Lentedag. Sonskyn en bome wat begin bot. Hier's min vrugtebome, so ek kan nie van bloeisels getuig nie. 

Grootwordtyd het die Lente een van die lankverwagte ingelei......die eerste Lente-reen. Dit het vir ons niks anders beteken as die hekke wat oopgemaak word na ons swemdam op die plaas. Ons mag eers swem as dit gereen het na die winter, maw die eerste Lentereens. Ons het begin bewe van die wag en my Ma het swaargekry om ons weg te hou van die dam. Na lekker winter koutes (en al die lekker wintergoed soos jag en kaggel en biltong en jag en ....)  is daar niks so volledig soos die eerste swem van die nuwe seisoen nie. 

Ek dink nie ek gaan baie vinnig in die water plas hierdie jaar nie. Nie noodwendig van die Lentereens wat laat kan wees nie, maar dis net nog te koel oor my winterlyf en die velle is ook mos al dunner van die jare se verweer. Ek hou van swem, maar deesdae kyk ek meer (na my kinders se swemmery) as wat ek myself toelaat om te waag. Dit maar eers daar gelaat.

Lente is tyd om die potensiaal van die seisoen en die lewe te benut. Die uitloopsel op die takke en die feestelike bloeisels skop enige donkerwolk gedagte na 'n nuwe rat oor. Daarom is die Boommense (nie die soort wat gerook kan word nie, regte bome) so ernstig om in hierdie maand bome te plant. Selfs die maan lyk reg volgende week. Mens hoef nie vir die eerste Lentereens te wag en ook eers 'n waterlafenis te doen nie. Plant net 'n boom, want dis lente.

Vrae en antwoorde

My kop hak vandag vas by 'n ding waaraan ek myselwers nou gaan skuldig maak. Hoekom werk ons koppe met 'n vraag-en-antwoord-sisteem? 

In die Woord is daar wel Job-se-gewonder, so paar van die Psalms-se-gebiddery, die dissipels-se-dowwe-dolla-momente, ens. Maar verder is die Bybel vol verhale (van 'n volk wat volheid gefees en gevou het, van ouens wat gelowig praat oor drome, ander wat slimwoorde het, ander vertel die Jesus-storie, sommige skryf briewe) maar nerens is daar 'n Q&A-afdeling wat alles van die lewe maklik maak (antwoord) nie. Met dit alles wonder en vra ons elke dag en soek antwoorde. Kyk maar hoe gewild is Wikipedia en ek sien daars deesdae ook ande wiki's (wikihow, wikianswers, wikispace en nog 'n hele internet vol). Eintlik wonder ek maar net, want ek kan en wil nie te diep ingrou in my grysstowwe nie......ek het gisteraand te hard geval met 'n touchie-wedstryd saam 'n klomp jong(er)manne en dan het ek ook nog littekens oor van my eerstejaar by US met die vak Logika (Filosofie onderafdeling).

Logika was vir my soos sin, cos en tan op skool. Ek het altyd net gemaak of ek weet wat aangaan. Soms het ek regtig probeer weet, want ek moes 'n punt kry om deur te kom. Dan het ek maar vrae gevra (net soms want ek wou nie dom klink nie), ander ouens se vrae in ou vraestelle bewerk met moontlikke antwoorde en selfs probeer luister wat ander ouens vra (die slim ouens se vrae was gewoonlik slim vrae en kon ek lekker parasiteer op hulle vrae en antwoorde wat gevolg het). Volgens sekere reels oor elke vakgebied, was my antwoorde reg of verkeerd.

Wanneer die vraag-en-antwoord-ding binne verhoudings in werking kom, skop 'n ander strorie in. Dit voel vir my dat die reels van hierdie vakgebied anders benader en verstaan moet word. Vir verliefdes is dit 'n lekker ontdekkingspeletjie. Met ou getroudes, familie en gewone vriendskappe word dit 'n versigtige, emosionele en veelkantige bestaans"risiko". As ouers vrae aan hulle kinders of tieners (veral lg) vra en sekere antwoorde verwag, is dit  frustrerende momente. As getroudes dit doen, is daar baie op die spel. Die stemvolume, die pitch van stem, die pouses tussen elke woord, die kyk in die oog, die liggaamshouding en die mood van elkeen is maar net 'n paar faktore wat my gedagtes laat hakkel.

Vandag wonder ek maar net weer en vra hier aan die voet van die mooi berg vir myself hierdie vraag en weet ook ek wil eerder versigtig wees met (maklike)antwoorde en ook versigtig en sensitief moet omgaan met almal wat saam met my asemhaal.

Mure en klokke

So ongeveer twee jaar gelede het ek so nou en dan ywerige pogings aangewend om my bergfiets ('n Kona van een of ander soort) van totale verlatenheid te red. Een van hierdie energieke pogings het ons twee, ek en Kona, gelei op 'n sirkelroete in die berg wat ons altyd ry. Binne 'n uur het ons beide (ek meer as die gespierde Kona) gewoontlik 'n goeie workout gehad. Daar is lang bulte, downhills, kort bulte, steiltes, rusplek langs 'n stroom op 'n stomp (net plek vir my) en dan die lang afdraend terug huistoe. Op hierdie spesifieke bloulug dag met een van die laaste lang afdraendes, met musiek in my ore en my gedagtes tussen die woorde en note verstrengel vlieg ons oor elke hobbel, mis die ongemaklike klippe in die pad en voel ernstig in beheer van hierdie feestelike rit. Iewers op/in/langs 'n skewe skelm draai besef ek te laat dat ek liewers sterker op die rit met ou Kona moes gefokus het. Ek voel soos Man van Staal (program op TV toe nog SAUK in die 1980's) met sy woorde:" Ek gaan val, ek gaan val......". Op 'n stadium het ek gedink ek moet probeer uitkom uit hierdie val, maar alles het te vinnig gebeur. Die volgende oomblik is ons reguit in die kant-wal in en ek voel soos pleister teen 'n muur en die musiek verander in klokke wat raserig lui en ek sien prentjies uit die verlede (sommige mooi, ander skrikwekkend). Iewers tussen die klokke en pleister onthou ek dat ek nie my vrou en kinders goed genoeg gegroet het nie. Dis toe dat alles stil word, net vir 'n wyle, want toe skiet die pyne deur sekere plekke op my lyf en ek onthou ook dat ek moet probeer asem kry. Maar daar is nie asem nie, niks nie en die klokke hou aan om te raas. Een van die mooi oomblikke was toe ek deur 'n skrefie van die pyn vars berglug koel oor my longe voel hyg. Dit was onaardige geluide soos die suurstof weer lewe in my pomp, maar ek besef ek moet stadiger asemhaal en nie te opgewonde raak nie. Dit was toe dat ek my lyf begin soek en voel of daar nie 'n oog of tand iewers loshang nie. Ek sien ou Kona neffens my teen die wal, net so moedeloos en  hy glimlag nie oor hierdie reddingspoging nie.Na 'n ruk besef ek dat alles nog heel voel. Dit vat toe so vyf na tien minute om op te staan en ek is dankbaar  dat die water en melk van die Karoo my jeuglyf goed laat groei het in 'n stewige raamwerk. Na ek my eie lyf weer reguit getrek het, maak vir Kona ook meer vaartbelyn en fiets-semetries. Ons ry met 'n ongemaklike gekreun (beide van ons) terug huis toe.

Oppad terug besef ek dieper as tevore dat ek moet keuses maak oor my lewensritte en selfs meer fokus. Ek moet bewus word van die skielike draaie, die mure in die pad........voordat die klokke lui. Ek het selfs daarna al 'n paar kere weer soos pleister teen  mure al tepletterende van vorm verander en die klokke hoor lui en ek weet ek gaan nog baie. Ek weet ook ek staan in elkeen van daardie oomblikke op om te kies hoe om die volgende downhill te vat. Ek kan mos nie vir Kona alleen laat voel en elke slag nog 'n buig moet reguit maak nie.

Stadiger stap?

Die rimpels van die stap langs die Olifantsrivier klots nog steeds teen walle van my binneste. Dis goeie rimpels vir my. Een van die momente was toe Steve gaan stilstaan by 'n trop olifante se vars spore. Diere spore oor die algemeen is soos 'n storie-boek vol prentjies en betekenisse. Olifante wat rustig is en gemaklik stap, trap met hulle agtervoete op die spore van die voorvoete. Die trop op wie se spore ons gestap het, se voor en agtervoetspore het groot gapings tussen-in. Hulle was baie haastig en dalk onrustig. Hulle het spoed opgetel en met 'n redelike tempo onder en voor ons uit gestap. Die wind het ons weggegee en ons het later die trop aan die oorkant van die rivier gesien. Maar hulle stadige en vinnige spore het in my kop gefossileer.
Ook mense se spore maak 'n interessante leer-ervaring uit. Ons is 'n ingewikkelde en komplekse spesie en daarom is ons spore net so ingewikkeld. Ons besool ons bewegings met leer en rubber en gebruik 'n klomp werktuie daarby om ons voorentoe en agtertoe beweeg aan te help. As deel van die Westerling-trop het ek begin agterkom dat ons eerder vinniger as stadiger wil "loop". Daarvoor is daar 'n magdom baan en land-rekords in so ander boek en 'n klomp ander plekke opgeteken. Vir ons is daar sekerlik die onskuldige adrenalien en prestige wat ons grootliks voorentoe jaag. Daarom is die "afstand" tussen ons spore "groot". Die spoorsnyers-gulde sal 'n groot saak hiervoor kan uitmaak, ek is redelik seker daarvan.

Ek het ook oor die afgelope 40 of wat jare agtergekom dat ek 'n sekere ritme aangeleer het wanneer ek stap. Hierdie ritme werk net as ek teen 'n sekere tempo voorentoe beur. My liggaam is met die tyd geprogrameer om vir hierdie tempo fiks te wees. As ek stadiger stap, word ek ongevraag vinniger moeer (en dalk ook moeerig..... sonder die een "e"). As ek enigsins 'n aanpassing in my ritme wil maak, is dit van (westerlinge)nature om vinniger te gaan. Nie sommer stadiger nie. Ek dink nie dit is noodwendig verkeerd nie, want dit is hoe ons stap. Maar ons staphoudings en stapgedagtes teenoor ander is die ding wat ons moet verstaan.

Hierdie stapstorie en -spore wat ons met groterwordende gapings agterlos is stewig vasgegrond in ons saamstap met ander. Daar is min genade en tyd vir ander wat stadiger (ook die wat vinniger stap) as onsself stap. In elk geval, so lyk dit vir my. Die grootste gros van ons in hierdie geWeste sukkel met die geduld ding. Ons praat hierdie week hier by ons rond veral oor geduld wat liefde is in ons saamstap met mekaar. Daar is nie maklike antwoorde nie, maar dalk kan ons twee dinge doen. Dalk kan ons soms wel stadiger stap en 'n nuwe soort fiksheid met ander opbou (dit is wel beter om 'n meer totale fiksheid te kry). Dalk kan ons ook in ons vinnige stapritme stadiger dink en voel oor almal en alles om ons. Ek verstaan dat daar baie reuke en klanke en miskien "gevare" is wat ons aanjaag om voor vanaand by 'n veilige plek te gaan wei. Gelukkig is ons nie soos ander diere nie.....ha...

"Flat" Coke

Ek weet nie of dit die ou mense is nie, maar iewers het die geloof in flat Coke as 'n toniek vir maagkrampe ontstaan. Ek dink nie dis die ou ou mense nie, want hulle het net bossies en kruie gehad en Coke was nog nie daar nie. So dit moet die nuwe ou mense wees wat so glo. Of dit regtig werk, die weet ek nie. Al wat ek weet is dat ek nie daarvan hou nie. Coke wat flat geword is nie lekker nie.....klaar....punt. Daarom moet dit seker medisyne wees, want medisyne is nie lekker nie. My punt is dat ek van min mense weet wat doelbewus flat Coke sal drink om dit te geniet. Hou maar hulle gesigte ook dop as hulle sulke borrellose koue drankie afsluk. Ek verstaan ook dat smaak verskil, maar Coca Cola se maatskappy sou 'n spesiale lyn uitgebring het wat bekend kon staan as Flat. Maar hulle het nie.
In sommige Ingelserige lande soos die US of A praat hulle van 'n flat, bedoelende 'n papwiel. In ander Ingelserige lande noem hulle 'n papwiel iets anders (ek kan dit nie sommer so probeer spel nie, want daardie deel van my brein is nou bietjie flatterig al weet ek dit is 'n maklik een om te spel). Maar 'n flat is 'n flat. So ook Coke wat flat is.
Die afgelope week het ek so borrel-gaslose tyd beleef (met 'n borrel-volle-lewe bedoel ek nie die cloud nine storie nie). Dis soos die flat Coke ervaring. Ek hou nie daarvan nie en wil nie daardie beker drink nie. Dit is nie 'n depressie ding nie. Dit is eerder dat ek iets so 'n tipe bewussynlose week beleef het. Ek het nie geluister en gekyk nie. Dit was asof ek nie kon nie. Dis soos 'n droee bergwind wat alles in jou plat maak. Alle gas word uitgeskud. Vir myself voel dit dan of alles wat ek wel hoor en sien en selfs proe, soos 'n glas flat Coke is. Al is jy dors, bly dit nie lekker. Jy sluk omdat jy dors is, maar dis flat.
Die bietjie wat ek kon hoor en sien was dat ek saamstap met ander mense en by hulle dieselfde ervaring beleef. Party erken dit, ander wil dit nie erken nie. Mens hoor dit in hulle woorde en sien dit in die spore wat hulle sleep-sleep trap. Mens sien hoe hulle (ons) halfhartig werk, gasloos (dit is liefdeloos of mensloos) met ander omgaan en ook met 'n kamma-borreldans ander probeer mislei. Mens sien dit in beide die brose-weerlose commitment en ook die totale gebrek aan commitment. Hoe ons ook al sluk, dit bly 'n flat-bestaan.
Ek is deeglik bewus van al die(dalk eerder die meeste) goedbedoelde vinnige "goeie" antwoord-oplossings. Ek is ook baie seker dat al hierdie sogenaamde oplossings nie 'n kits-Gas-ervaring van die lewe bied nie. Al wat ek weet is dat ek nie van flat Coke hou nie, maar ook dat ek met alles in my moet en kan commit tot die Lewe om deeglik en goed te Luister en Kyk. Daar is vir myself (en ek is seker vir ander mense ook) baie oorsake vir die gaslose-Coke ervarings. Ek weet ook verder dat ek eerlik moet wees hieroor. Wat ek wel ook weet, nou, is dat ek lewe en dat dit opsigself beter is as enige selfgemaakte  Sodastream gaskoeldrank (daardie soort borrel-cola het ook nooit vir my na die ware jakob gesmaak nie). Ek lewe nie omdat Ek lewe nie, die is mos lankal dood. Ek lewe omdat dit God se groot geskenk is. Maar soms, soos die afgelope week, het my soeke na woorde om hierdie lewe te bewoord en celebrate doodgewoon nie gebeur nie.
Al wat ek nou weet is dat ek van vooraf weer moet Luister en Kyk, want dit was nog altyd 'n Goeie ding.......vir my...

Om jou "plek" te kry

Dit is 'n groot irritasie as jy jou plek in 'n boek te verloor. Jy het dalk so vae idee tot waar jy laas gelees het en kan selfs tot op die bladsy kom waar jy verlore geraak het en dan kom daar die fyngescan om die paragraaf en sin te kry waar jy was. As jy jou plek kry, is dit so kop-op-die-kussing-inwikkel-lekkerte-ervaring wanneer jy weer begin lees. Dis 'n ander tipe frustrasie as jy jou plek in 'n ry verloor. As jy 'n kind is en die ry is vol kinders, dan is die kans om jou plek terug te kry skraler as rietskraal. Volwassenes het hopelik so bietjie meer maniere en takt geleer en is die kans bietije vetter as die riet om weer plek te kry. My gevolgtrekking is dat ek altyd die hoop het dat 'n mens wat plek verloor het weer iewers op 'n reendag die spore in die modder terug na sy plek sal opspoor.

Daar is egter 'n ander soort plekverloor wat my maag drie draaie gee en met 'n rock-konsert-onrustigheid laat. Hierdie is my eie gevolgtrekking nie van akademiese of wetenskaplik geverifieerde soort nie. Ek het so bedompige sinusagtige vermoede dat ons as menslike spesie ons plek hier op die skepping verloor het. Op 'n teoretiese en selfs godsdienstige vlak is daar baie kennis oor hierdie plek van ons. Ons het selfs in die Christelike geloof 'n deeglike teologie hieroor. 

Simptone: besoedeling, oorbeweiding, ontbossing, uitsterf van diere en plante as gevolg van .......

Soms lyk dit of ons nie weet wat ons soek nie, want ons soeke na rykdom, na nog, die soeke om die onuitblusbbare onversadigbare drang na groter beter en in beheer wees, lei tot 'n verlies aan die vermoe om te luister (hoor), te kyk (sien) en te voel. Ons raak gedisorienteerde asemhalers wat alles en almal om ons uitput ........ ons het plek verloor. Ons soek ons plek, maar ons soek dit verkeerd en op verkeerde plekke. Dit word in baie gevalle uiteindelik 'n toegesmeerde magspeletjie tussen mens en mens. Die res van die skepping word fyngemaal in die stof van hierdie soort soeke na plek. Vir my het magspeletjies op enige vlak van lewe nog altyd geruik na 'n oneffektiewe rioolplaas wat orals uitlek en besoedel. Magspeletjies is soos besoedeling, nee dit is besoedeling. Jy sien soos bv met enige besoedelde rivier die gevolge daarvan eers op 'n ander plek, laer af uit die sig van hulle wat harteloos besoedeling veroorsaak.

Baie kere verloor ons ook ons plekke omdat ons doodgewoon te lui. Ons ly aan 'n soort leunstoel-aartappelsak-sindroom. Dit vat te veel moeite om ons plek te soek en dan voluit daar te leef (dalk weer eendag later praat hieroor)

Oral is daar "groot"mense wat probeer plek soek en plek maak en ander aanmoedig om vir mekaar weer plek terug te gee, maar dit lyk na 'n hopelose ding. Die verlies aan ons plek op die aarde en in die kosmos het baie redes, maar ek dink baie daarvan is dat ons soos redelose diere tekere gaan om een of ander legacy te bou. 

Ons het nie net plek verloor nie, maar ook hart verloor (ekologiese moraliteit).  Een van die Suid-Afrikaanse teoloe (Ernst Conradie) wat vir die kerk telkemale 'n ekologiese skrefie wil oopmaak, skryf in 'n artikel  "The Earth in God's economy" oor die mens se geskiedenis (storie) wat ingeweef is in die ganse kosmos en die weerlose plek wat ons inneem, soos volg (hy gebruik hier 'n ander skrywer se woorde):   "Tim Cooper notes that the place of humans within the earth community may be understood in terms of two metaphors. We may function as the nervous system of the organism that can register and respond to any pain impulses that threaten the organism. Alternatively, humanity may form a colossal, cancerous growth that threatens the survival of the whole ecosystem....(See Cooper 1990:150-1. These metaphors are derived from Peter Russel’s book The awakening earth)

Ons sal weer ons harte moet soek en ons eie plekke nederig moet bewoon. Een van die beste plekke om hiervan bewus te word is buite in die veld, tussen diere en plante. Daar waar ons anders die klanke kan hoor, die grond kan voel en ruik, die plante en diere leer respekteer en bewonder en die wind nuut oor ons voel waai. Ons het dit broodnodig, nie net terwille van alle ander skepsels nie, maar terwille van ons eie sinvolle bestaan en mede-voortbestaan.

Ek weet ek moet by myself begin en baie meer onder 'n boom gaan sit en kyk en luister........

Verskillende werelde

Mvubus

Verlede week hierdie tyd het ek nog nie my eerste koppie sawwe lyf ingehad nie. Hoofsaaklik as gevolg van Steve, die veldwagtergids, se planne om die dag 'n stywe stap in te kry. Hy het ons vroeg uit die vere gewikkel, dalk omdat hy nie die sonsopkoms wou mis nie. Die vorige dag in 'n gesels oor hulle werk het hy 'n opmerking oor hulle salarisse gemaak:"We get paid with sunrises and sunsets!". Ek is seker hy sal enige tyd 'n groter salaris in geldwaarde verwelkom, maar hierdie opmerking som sy hele houding en passie vir die natuur en sy werk uitstekend op. So het ons hom oor die volgende paar dae ook leer ken.

Sy kennis van bome, voels, die rotse en grasse was 'n lewende biblioteek om van te tap. Dit was by elke onbekende boom of voel soos om Wikipedia te gaan google. So was of is dit ook met Sambok wat na 30 jaar se veldervaring 'n wereld van kennis het wat min tot geen boek hom sou kon leer. So in die stiller oomblikke as ons langs die Olifants dalk sit en koffie drink, sal Sambok met woorde en sinne kom wat nie net filosofies is nie, maar ook 'n onskuldige onbewuste naiewe poësie ontbloot bv. indien hy iets van die rivier verduidelik en dan na 'n stroomversnelling wys met die woorde "...daar water die breek..."

Kamp langs die Olifants

Die beste van alles was dat ons as hulle "studente" saam in die spore van die olifante (en baie ander diere), in die skadus van trosvye, jakkalsbessies, hardekool, njalabome (net om 'n paar te noem) en met die gesnork van die seekoeie en krokkeldille se lui-spartel die water in, kon leer of eerder skramslangs ontdek waar ons plek as mens-spesie behoort te wees.

Hierdie wereld waarin hulle saam met plante en diere in die veld kan leef, verskil so ongemaklik groot van ons eie stadsbestaan. 'n Groot deel van my menswees hoort daar (of in so tipe wereld) want dit is waar ek tuis kon voel en weer God se ritme van oor tot oor kon hoor. Hier waar ek nou sit, kan ek ook hierdie groter ritme hoor (ek kan nie anders as om dit te hoor nie), maar dit is anders, gans anders. Ek wens nie ek kan nou daar wees nie, want ek weet hier waar ek nou is, is goed en groots. Tog het hierdie lewenspasie (hulle wereld) diep in my bloed kom meng. En nou, nou kan ek vir my 'n derde koppie sawwe lyf  gaan maak en steeds gaan google in die boswikipedia......

Onder 'n ficus sycomore

Kyk, luister en ruik

Hierdie uittogstaptog wat ek die afgelope week in die Kruger Wildtuin aan deelgeneem het, laat drie in een waar word vir my. Ek wou nog altyd op 'n Game-kar ry, ek wou nog altyd op die paaie ry waar die geen-toegang borde (in die Sanparke)  is en ek wou nog altyd eerder saam met die veldwagters in die veld stap as om net bloot te ry in die Parke (ek weet laasgenoemde klink se effe bederf). Wel, ek was en is ontsettend bevoorreg en dankbaar vir hierdie natuur-avontuur.
 Binne die eerste 50 tree van stap, raak ons bewus van 'n ondergrondse vrot geruik. Dis luiperd se kind (of eerder pa) en te oordeel aan die spore 'n gewigtige ou daarby.  In die wildpaadjie wat ons begin stap, sien ons gou die luiperdmis so vars as wat jy kan kry, g'n wonder mens kry so neus-toe-druk gevoel . Die spore is mooi getrap in die sand en ons mensekind kan met respek verder stap met alle sensors  opgeslaan, soos 'n wafferse kampeerder teen sononder. Elke ritseling is dalk, net dalk die venster wat ons 'n oomblik met hierdie luiperd kan deel. Dis opwindend om te weet dat nie te ver van ons hierdie katkind vir ons met 'n skalkse gerasper beloer. Dis hoe ons begin stap op hierdie 42 km roete, al langs die besoedelde Olifantsrivier wat Limpopo en Mpumalanga in twee provinsies verdeel. Die Veldwagtergids, Steve Oosthuisen en sy assistent, Sambok Tzambukeri (niemand wat Afrikaans gepraat het kon 35 jaar gelede sy van ordentlik uitspreek nie en so word hy toe Sambok), se dapper en gemaklike kennis van plant, grond en dier maak vir ons 'n wereld oop. Dit lyk of hulle net stap, maar hulle stap diep al trap hulle sagte spore lig op die grond. Hulle passie vir die natuur word daglig sigbaar en oorverdowerend hoorbaar soos ons aanstap (al praat hulle min en sag om niks weg te jaag nie). Hulle houding maak my wakker om saam te kyk na alles om my, ver te luister na elke klank en goed te ruik aan elke geur wat met die rugkant-windjie vriendelik en soms waarskuwend aan gefladder kom. Soos ons aanstap oor die 4 dae word ek al meer seker dat hierdie manne in 'n ander dimensie kyk, luister en ruik. Hulle is ingestel op alles om hulle en met hulle massiewe .457 gewere gereed om hulle gaste te verdedig (as dit regtig nodig is). 

Kaarte speel

Ons het 'n vriendin (nie die een waarvan Koos K sing nie, want hierdie vriendin het nie 'n woonstel nie en speel nie gereeld klavier nie) wat altyd noem dat mens die kaarte wat aan jou uitgedeel word, moet speel. Wel ons (ek) leer by haar, keer op keer. Dit het nou al baie gebeur so in die drafstap deur die lewe en ook in die sit-sit oomblikke dat ek glad nie die kaarte sien wat uitgedeel word nie. Hierdie onbewustelike onbewustelikheid is 'n storie vir 'n ander dag omdat dit seker krap aan 'n dieper knalpunt wat niks met die evolusie uit te waai het nie.

Ek was bevoorreg om nou ander dag 'n kaart te sien en te vat wat aan my uitgedeel is. Vir 'n slag was ek by my algehele positiewe bewustelike. Soos ek hier sit en speel op die klawers van die sleutelbord, soos 'n wafferse vriendin van 'n bekende in die laatnag, is ek besig om voor te berei vir my oppad-wees om die uitgedeelde kaart te benut. Die voorreg wat ek het (behalwe om sommer net te lewe) is dat ek 'n genooide van Elise se tante Anel (sy maak my dood as ek hierdie familietaal so voor haar naam uitspreek) is, wat self 'n genooide is om saam met 'n paar ander genooides in die Kruger Wildtuin te gaan stap. Die dapperstapper genooidheid het darem so Groenigheid by omdat die Olifantsrivier erg besoedel is en baie vrektes veroorsaak. Die ander genooides gaan hierdie vuiligheid beloer in die veiligheid van drie be-roerde manne wat die spoor sal wys. Dit klink of dit 'n ware bosbelewenis gaan wees.

Ek beoog om oop-oog saam te stap en my eie bewustlikheid vas te hou. Net-nou word daar nog kaart gespeel en as ek dalk te veel my ooglede knip, mis ek uit op 'n uitgedeelde kaart.

Getuigskrifte

Iemand in ons binnekring vra my om 'n getuigskrif te skryf vir hom. Dis eintlik 'n maklike ding om te doen. Toe ek dit uiteindelik doen, moet ek myself weer vra of dit 'n copy-en-paste-situasie is waar ek die tipiese standaard getuigskrif woorde gebruik wat mens normaalweg in enige getuigskrif sien. Ek wil dit nooit so skryf nie, want daar is in elke mens hierdie unieke kern ding of dinge wat hulle anders maak as ander mense en wat in iets soos 'n getuigskrif op 'n amptelike manier uitgelig moet en behoort te word.
'n Ander vriend laat val so in 'n gesels-tyd dat hy darem iets sinvols sal wil nalaat indien hy die tydelike met die ewige gaan verwissel. Bedoelende dat hy (nie geld en bates nie) 'n storie sal nalaat wat mense maklik kan opvang en dat dit darem 'n sinvolle, boeiende en waaragtige storie sal wees.
Vir ons kind-van-God-mense is daar altyd (seker) hierdie copy-en-paste dinge wat uniek aan ons as God's kinders behoort te wees en wat ons laat "uitstaan" in enige geselskap. Tog is ons ook unieke-mens-mense wat goed (Gees)begaafd (al vat ons soms lank om dit te sien en glo) laat asemhaal en spore trap tussen enige ander skepsel op die skepping. Dit sou sekerlik iemand vat wat braaf en geduldig genoeg is om eendag 'n outobiografie van ons te skryf wat iets getuigagtig van kan skilder. Maar dit is asof ek deesdae meer en meer besef dat ons lewe hier en nou 'n soort inkskrif nalaat op almal en alles  met wie ons saamstap. As ek in rekenaar-tik terme verder hieroor dink, is die fonts waarin ons tik, die unieke aard daarvan. My poging tot 'n punt is dit: ons spore hier en nou is die lewende en dinamiese getuig-spasie en dit roep ons om goed en voluit te leef. Die binne en buite kringe van ons saamstap-mense dra die inkmerke wat ons doelbewus en onbewustelik op hulle skryf.
As ek hiervan moet sin maak, besef ek (as ek nogmaals dink) dat ons uiteindelik net onsself kan wees en dat dit intens ingeweef is met 'n inoefen van die goeie wat God ons gee en die slegte wat ons gereeld beleef. Uiteindelik leef ons omdat ons leef, maar ons kan voluit of briek-briek leef.
Ek kom nou ander dag op hierdie aanhaling van Maya Angelou af en dink (toe weer) oor hierdie singery en die lewe en oor getuigskrifte.....
"A bird doesn't sing because it has an answer. It sings because it has a song."
'n Ander naby gemeentelid praat nou anner dag in sy kanker-realiteit  so: "Die lewe is 'n lied, dis net ons wat verskillende wysies daaraan gee!"
Hierdie dinge sing 'n soort lied hier in my kop, ek het min geluister na ander dinge om my soos die Jan Frederik in Bonsai-tuin, die honde se wisselende blaf-rapliedjies, die hadidas wat hulle beste knalle gee. Ek weet ek moet nog luister en self bewustelik skryf aan my eie getuigskrif.....

Luister en ligvoets trap

Daar is 'n veelvoud van klanke wat op my ore ('n beperkte klein hoorgaatjie) afstorm. Party kortstondige oomblike voel dit of alle klanke gelyktydig hierdie openinge wil deurbars. Eerstens is dit die gesuis van my eie (soms onsamehangende) gedagtes, dan is dit die simfonie van my familie se daaglikse samesyn wat liefdevol wissel tussen 'n kakafonie en 'n harmonieuse vredeslied (dalk is dit een en dieselfde song), verder is dit geroesmoes van voertuie wat mense karwei na daaglikse tydspasies, die gesingel van insekte wat desperaat buzz na oorlewing, die wisselsang van verskillende voels wat evolusioner die leer kon klim tussen die stankbestaan van mense industrie en geldmarkglimlagte, iewers in 'n wolkkolom die HD gedagtegang van mense wat smag na goedgenoeg wees vir die volgende holte in die maag van die verbruiker, die eiendom-honger-pastoor opsoek na parkeergrond vir sy kerk en  die seer-lagwoorde van mense wat 'n broer verloor het. Dalk klink hierdie vir die gewone oorleweraar na 'n pot vol  neussproei (sorry dis hoe ek dit maar dink in woorde waarin ek die mees opbouendste prentjie kan fabriseer), maar om te luister en soms sin te maak van dieper luister is om jouself bloot te stel aan die spasies tussen mense se woorde, die multidimensionele beelde agter 'n oomblik van blote oogkontak, die stand van die maan, die beweging van die diere, voels en insekte en selfs die invloed van die bergwind op die asemhaal van gewone mense. Dit gaan wel oor meer as die hier en nou van jou saamleef met mense om jou. Dit gaan ook om die ritme danse van die Hollywood, Bollywood, Pasela en Top Billing  tsunamies en die trendsetter golwe van elke sogenaamde diknek iewers op 'n aardse ashoop.
Iewers is die rustige jazz-klanke van 'n Nora Jones wat jou uitnooi na 'n normale bestaan van intieme verhoudings wat daagliks uitgeleef word.
Ek probeer wel konneksies maak tussen al die klanke en beelde vandag en voel effens verlore omdat dit soms te oorweldigend vinnig deur my hoorgaatjies gaan. Dis veel meer intens as in die studente-dae met ure lange lesings waarin die lugleegte tussen hierdie gaatjies nooit samehangend vol kon word met die klankwarboel van 'n akademiese diskoers wat  onbewustelik opsoek is en was na 'n sinsbestaan tussen vele ander bane van die heelal.
Ek besef nou (as ek verder dink en luister) dat ek dalk veels te intens na woorde soek om doodeenvoudige klanke van die lewe te verstaan.

Tog, dink ek wel, dat ek so skuins-skuins begin leer om sagte spore te trap in die lewens van ander deur goed te luister en ligvoetig oor die aarde te beweeg en selfs net vir 'n oomblik te dink aan die geknakte grashalm onder my branderige voetsooldrag. Ek wil graag doelbewus saam asemhaal met almal en alles anders en dalk net hakkel-hakkel die note van Psalm 150 as bladmusiek om my leesbaar maak.

Realiteit toets skok: saamstap word aanstap (wegstap)

Gepraat van die jare wat aanstap en velle en bene wat dunner en minder raak. Nehan is besig om voor te berei vir 'n groterige Biathle byeenkoms. Dit veroorsaak dat ek of Elise soms fisies saam met hom moet draf (ek sou graag wou he dit moet eerder stap wees). Eergister was so gulde geleentheid waar ek kon wys ek is nog lank nie koud nie. Hy het twee keer omgedraai om my te kom haal. Die skok was dat ek voor die tyd besig was om te dink dat my fiksheid aan die optel is. Wat ek ter versagting kan noem is dat my tekkie my tone erg seergemaak het en 'n groot pynigende spoed-en-ritme invloed op hele lyf gehad het (spoed en ritme is nogal belangrik vir my). Die ander ding is dat ek nie ontbyt geeet daardie oggend nie en was ek al tam voor die tyd en het ek ook die rugsak met ons gym-gerei daarin op my rug gehad en dan was dit vroegmiddag terwyl my lyf en kop en bene gewoond daaraan is om in die oggend te oefen (ek het al genoem dat ritme vir my belangrik is). Soms het ek in die gestoei met my lyf, oppad na die gym, vir hom aangemoedig om vooruit te gaan (dis die dat hy twee keer teruggekom het.....goeie kind hierdie met goeie maniere).

Ek dink hierdie skokervaring is ook diep ingeweef in die realiteite waarin ons asemhaal. Dit werk so, ongelukkig, met baie vriendskappe dat die saamstap later 'n aanstap word. Die vriendskapverhouding se bene het lam en tone seer geword. Dit is soms beter om aan te stap of toe te laat dat die ander (met of sonder aanmoediging) maar aanstap. Soms, net soms, gebeur die verrassende dat iemand omdraai en dat die aanstap weer 'n nuwe soort saamstap word.

Dit werk ook so met sakevennote, dit werk so in gemeentes en op baie ander terreine. Hierdie realiteite, so dink ek maar, so sien ek maar en so hoor ek maar, is in baie gevalle self die oorsake van nie net lam bene en seer tone nie maar ook van lam boude en papperige gedagtes. Die ergste is dat hierdie soort saamstap en aanstap (wat gereeld eerder 'n wegstap is) ook mense se harte uitpars asof dit 'n lemoen is. As jy nie die kursus in "Aanstoot neem" geslaag het nie, stuur jy hierdie vriende summier diep in die diepblou see in. Ek het so DVD-reeks hier by my oor die onderwerp waarmee ek graag weer ernstig tyd wil spandeer.

Ek dink die wyse oom wat Prediker geskryf het is reg dat dit lyk of alles tot niks kom, verseker ook die saamstap wat 'n aanstap word. Maar ek dink ook partykeer word hierdie sinlose verwagting en realiteit self terug geskok in die lewe in met die verrassings van almal wat terugdraf en weer kom saamdraf (stap). 'n Mens sug 'n dankbare vrede oor hierdie saamstap.

Vanoggend het ek vroeg die ongewone ding gedoen om hier waar ek sit 'n warmmaakapparaat aan te skakel. Ek kon tydelik beheer vat van die omgewing waarin my velle dun word en winterskaduwees met 'n drafstap wissel tussen kort en lank. So in die lekker warmkry, dink ek en weet ek daar loer in die ritme van hierdie kort na lank nog baie toetse om te skryf.

Oud en koud

Vir die eerste keer sal dit erken dat ek hier in George koud kry. Alhoewel die berge wit getop is van die sneeu/kapok (daar in die Oos-Kaap het ons dit kapok genoem), het ek altyd geglo die koue hier is nie so snyerig soos waaraan ek gewoond was nie. In die gange van die dae hoor ek gereeld van my portuurgroep dat ons nou oud raak. Ons raak vinniger onfiks (ontstellende gedagte) en vat baie langer met meer moeite om weer fiks te raak (nog meer ontstellende gedagte) en daarby begin ons vinniger koud kry.

In die jaar 1994 was ek en Elise die Opsieners by die Stellenbosch Nagskuiling en het een van die Omies daar altyd geweier om te was (nie 'n geurige gedagte en realiteit nie). Sy verweer was klokslag elke keer dat ons met die gewassery veroorsaak dat hulle hul velle afwas en boonop is die winter oppad en dan is daar niks wat hom kan warm hou nie. Dalk het hy 'n punt beet, dat hoe ouer mens word en van al die jare se gewassery het die velle so min en dun geword het en dat die nuwe velbedekkings wat oorbly of probeer herstel te dun word vir die elemente van die natuur. Saam met die feit dat mens se liggaam met die verbyvlietende dae langer vat om vinnig genoeg te herstel na 'n onfikse uitoefen episode (vir party van ons is dit jare), voel die Oom se argument al meer waterdig. Die nuwe dun velle is gewoon nie geoefen vir die elemente nie en hoe ouer, hoe langer die aanpassing terug na normale fikse funksionering.
'n Erg jong 50 jarige vriend van ons, noem Saterdag so in die filosofering oor ouderdom die volgende: "You act your age!" Ek het baie vinnig saam met hom gestem, want ek voel nog 19 en wil nog so voel. Ek weet ek is nog glad nie oud nie, al het ons op skool gedink die Ooms wat 25 jaar reunies hou is al ou ramme. Ek is volgende jaar 25 jaar uit die skool.
Ek kry nou skielik warm (nie van die wintersontjietjie nie) en my velle voel dik gejas.... Al flikker die woorde "oud en koud" sulke angstige emosies in my binneste gaan ek aanhou jonk en warm (op alle terreine) probeer bly. Al briek my vingers domkoud om hierdie woorde te tik, is dit 'n ooreenkoms wat ek gereeld met my eie lyf wil en sal maak.

Die vinnige reuk van tyers

Na my langverlof na net 'n week se inval by die werk, het die laaang vakansie begin. Soos gewoonlik in die wintertyd verwag mens alles gaan so ietwat hiberneer. Wel, dit het maar het ook nie. Hoe praat ons nou weer oor 'n tekkie en die teer se intense ontmoetings. Behalwe dat die 5 weke vir my 'n goeie kussing was om weer terug te kom in die gewoonte om te werk (want die nag kom nader), het die winterslaap  soos 'n goeie bui reen in 'n droogtetyd iewers agter die berge verby geskuur. Selfs my geliefde het 'n paar goeie sinvolle familie-idees gehad oor hoe om my (ons) "vrye" tyd te spandeer. Sy het gister so tussen die varktjop-reuke deur, laat val dat min tot geen daarvan uiteindelik gebeur het. Ek kla nie, glad nie. Ek het tog so skelm-skelm gehoop dat die reuk van die tyers wat die afgelope 6 weke hier diep in die openinge van my aristokratiese goedbedeelde (my siening) neusholtes hang, eers hierdie week so skerp sou wees. En in hierdie week en kwartaal gaan ek 'n wyse oom van die Bybel se raad moet verder vat en ook die miere se business en werksetiek ernstig beloer. Ek sien egter min van hulle, moet ek noem. Ek vermoed die koue fronte van die 2010-winter, die sokker en lang skole vakansie met al die kinders by die huise, het hulle gevang. Dalk moet ek in hul afwesigheid of die video van Ants gaan kyk of die google-youtube-roete volg. Gelukkig was ek nog nooit bang vir skerp reuke nie en is ek regtig bereid om die gesprek tussen twee goedgespierde werkesel miere af te luister.
Intussen het ek in my gedinkery ook besef dat die aroma hier in my asemhaalopeninge  nie noodwendig net as gevolg van die realiteite van my werk is nie, maar daar is iets anders. Ons praat baie oor houdings. Ek het agtergekom my liggaamshouding is so paar grade duskant 90 grade, na die rugkant toe, en my hakke is af en my tone bloulug se kant toe gekrul. In die spanning in my rug begin ek ook verstaan dat hierdie 'n briek-houding is (niks met die briekdans te doen nie, of dalk het dit) en die warm rubberreuk kom van my voetsooldrag. Ek weet daar is 'n kwartaal wat nagnader gekruip het, maar daar is meer aan hierdie gebriekery. Dis seker deel van die ontdek, leer en groei kurwe in my lewe om hierdie storie uit te pluis.
As 'n ongereelde bergfietsryer weet ek daar is min dinge so lekker soos om met 'n downhill die brieke te los en 'n vryheid te ervaar wat jou na liedjies laat soek (ek los gewoonlik die brieke baie berekend en net so nou en dan trek ek te laat daaraan met slegte gevolge).
Ek dink ek moet hierdie reuke en die oorsake daarvan vinnig begin ondersoek, want ek weet ook van te veel gebriek kan jy baie hard vooroor val.

Dapper stapper

Nou ander dag stap ek vir die eerste keer in 11 jaar weer van die dorp terug huis toe (ons een motor was by die paneelkloppers om reggeklop te word en 11 jaar gelede toe ons net een motor gehad het, het ek dit vir 'n ander rede as hierdie week my motor by my geliefde vrou gelos). Dis so min of meer 6 km. Vir 'n staproete is dit 'n kort dag (LW kort dag), vir oefening is dit net-net iets wat jou oorgewig onfikse lyf (ek praat nie hier van myself nie) laat begin protesteer met groot damme ongemaklike sweet, maar eintlik niks ernstig nie. Maar as jy eintlik onbepland met 'n jean, warm top en skoene deurgeloop is en 2kg/skoen ('n brand van een of ander bekende diere naam), dan besef jy met Millies in sig en jou sagte voetsooltjies wat nogal brand,  een van twee dinge. Of jy is lekker dof in die area waar jy veronderstel is om helder gedagtes te openbaar, of jy moet die stapding meer gereeld doen met beter skoene. Vir my was dit eintlik iets van beide. Dit was 'n dowwe besluit, maar dit was ook lekker en interessant.

Met die eerste keer dat ek oor Langenhovenstr hol, by so brug, staan daar 'n man rustig aan die anderkant. Toe ek begin oorbeweeg, begin hy ook loop in die rigting waarheen ek oppad is. My eerste reaksie was om my geliefde selfoon met 'n "Selfoon-klem" vas te hou in my linkerhand en my regterhand ongemerk te bal in 'n kanonkoeel-houding waarop Rocky sou jaloers wees. Gereed vir enige aksie. Ek stap egter onder die "vabond" uit (ek is mos haastig oppad huistoe). Vir myself was dit 'n interessante maar ontstellende gewaarwording oor myself. Ek (wat self die slagoffer van 2 motordiefstalle, 4 fietsdiefstalle en verskeie inbrake is) ly aan 'n goeie dosis androfobie. Eintlik is dit nie 'n vrees vir die ander nie, maar eerder 'n wantroue in ander (onbekende) wat wortels gee aan die vrees vir dit wat "moontlik" kan gebeur. Gelukkig onthou ek wel waar so paar spiere vasklou aan my mondering (die wat oorleef het na 41 jaar) en bied dit darem so 'n flouerige fisiese vrede.

Ek kom later agter dat ek oogkontak met alle motoriste vermy. Ons behoort nie op daardie oomblik aan dieselfde groep nie. Ek besef ook dat ek 'n binnestryd beleef tussen die gewoonte om darem bekendes te groet en 'n selfbewustheid wat my ongemaklik maak. Iewers in die stof wat hierdie stryd opskop is daar 'n vrees vir ek weet nie wat nie. Dis amper soos om op 'n Vrydagmiddag tussen die rye in Pick 'n Pay of Spar met 'n winkeltrollie te loop. Behalwe dat ek so effe skaam outjie is, het ek darem maniere ook. Ek is immers goed groot gemaak. So loop ek maar aan...

Wat baie lekker was, was om op sekere plekke te kon sien waar daar nog nie 'n stootskraper of baksteen naby genoeg gekom het nie, stoei 'n hele paar inheemse bome en struike dit deur die ruigtes. Dit was of hulle my met 'n glimlag groet en aanmoedig (en selfs tuis laat voel het). Dit was ook aangenaam om met elke groet die mede dapper stapper voetsool mense se glimlagplooie te sien oopgaan.

Met 'n stapspoed van een brandende voetsool per sekond raak dit later 'n bedompige storie. Nie 'n asemnood van my onfiksheid nie, maar van brandstofdampe wat alle asemhalendes langs die strate oorval. Ek besef weereens dat ek nie in dieselfde groep as die motoriste is nie. So spoed ek aan tot by die huis (gelukkig nie met 'n gestrompel nie) en trek dankbaar beter sagter skoene (minder bekende naam) aan en weet ek gaan so paar uur later weer 'n verbyjagende motoris wees. Salig dof onbewus van 'n dapper stapper lewe.....

"Hallo Oom!" Hier groet ons mekaar

Ons stop by die Poskantoor op Hofmeyr. Toe was die Posbedryf nog in volle swang en tannie Poppie en kie het die Sentrale beman, een muur weg van die poshokkies. Dis my beurt om pos uit te haal hierdie Vrydag. Ek is 8 jaar oud en ons gaan plaastoe na die week(likse) se koshuislewe. Ek hol verby oom Tommie-hulle se bakkie en oom Wolvie (weet hoekom hy so heet nie, dalk omdat hy 'n Volvo gery het). Terug in die Kombi met 'n armvol pos (Huisgenoot, Bollie en weet nie wat nog nie) vra my ma: "het jy die mense gegroet?". Ek weet ek het nie ordentlik nie (en steek vuurrooi my kop onder die agterste sitplek weg, daar is nou nog sulke brandmerke onder daai sitplek) en mompel iets binnensmonds van te haastig wees of iets. "Hier groet ons mekaar soos beskaafde mense" gonsbrand my ma van voor af.
Na daardie middag het ek min kere doelbewus daarop uitgemis om mense te groet. Dis die eerste ding wat jy doen as ons iewers gestop het is om die mense in die omtrek deur te draf met die groetery. As ons iewers verby hulle ry, waai jy eerder jou arm in 'n spasma as om weer die moederlike brandwoorde te hoor. Jy hoor dit in elkgeval eggo deur al die klowe in jou brein.
Gedurende my tienerjare het die skool, waar ek daardie fase van my lewe afgerond is (need I say more), die groetseremonie of rituele erg op prys gestel. Behalwe dat daar 'n sekere soort handdruk tussen ons was, moes jy elke lewende asemhalende skepsel met respek groet. Indien die seniors iewers hoor dat jy nie die tannies en ooms (en veral die meisies) gegroet het tydens Vrydae se dorpbeurt nie, dan bars die hel los. Die hele skool, of in minder ernstige gevalle net jou klasgroep, word sumier agter die Rookhuis ingeroep. Daar het die Rookhuis-chief, die Eerstespan kaptein, die hoofseun en die res van die matrieks (en 'n paar hardebloubaard standerd neges) jou ingewag. Daar by die Rookhuis was daar nooit 'n Kombi se agterste sitplek om jou vuurrooi kop weg te steek nie.Ek het altyd 'n ontstellende vermoede gehad dat agter daardie Rookhuis  'n klomp Army samajoors gebore was. Ek was nie in die Army nie (te lank aanhou swot), maar ek het prentjies gesien en stories gehoor.
Destyds het ek begin besef om ander te groet die regte ding is om te doen. Later het ek begin agterkom dis 'n medemenslike ope vriendelike handeling wat erkenning gee aan die ander se bestaan.  Jy is op die uitkyk vir ander, jy soek die oogkontak en leer dat die glimlag saam met die groet, die saamstap deur die lewe die moeite werd maak. Dis hoe dit is.
Soms kos dit iets. Jy moet jou trots diep op snaakse plekke indruk en met jou groet 'n spasie vir ander skep sodat hulle menslik en aanvaarbaar kan voel. Op daardie oomblikke kos selfs 'n gratis glimlag jou iets, maar nooit geld of 'n verlies aan bestaan nie.
Ek kom hier in die Suid-Kaap-geweste tot die slotsom dat dit moeilik is om almal te groet soos waar ek groot geword het. Hier is te veel mense. Daarom leer mens die sleg gewoonte om selektief te groet. Soms waai ek wel my (sterk) arm uit pootjie om al die bekendes wat van vooraf oppad dorptoe ry, te groet. My kinders lag gereeld vir my, maar ek hoop hulle kan leer..... Ek dink ons is nou in fase 2 met hulle in die "Hallo Oom!" Hier-groet-ons-mekaar 101-kursus. Fase 1 staan bekend as die Kyk-en-leer 101. Fase twee is nog aan die ontwikkel want die Uitkomsgebasseerde onderrig word mos altyd aangepas.....

Vergeet en vergewe

'n Groot vriend van my skryf in 'n weeklikse rubriek van hom van 'n vorige werknemer wat hulle op slinkse maniere indoen en daardeur veroorsaak dat hulle baie potensiele en huidige kliente in 'n beperkte mark verloor. Nou is die grootse uitdaging vir hom om hierdie persoon te vergewe. Ek dink hy worstel elke dag daarmee. Ek dink ook ek en ons almal worstel daarmee. Daar is al baie gedink en geskryf oor vergifnis. Die diepste spore in ons wat God se pad stap se lewensmondering is die woorde van Christus self in Matt 18. Daar word met die getal 7 gespeel (nie soos met 'n sokkerbal nie) as die volmaakte manier om volledig die vergifnis ding te doen. Dis 'n erge ding om te doen omdat dit in die eerste plek vir ons 'n onnatuurlike ding is om te doen en ook omdat meer van ons vra as wat ons bereid is om te gee en meesal kan gee.

As ek reg onthou is dit een van ons geloosgurus van 'n vorige eeu wat iewers genoem het dat vergifnis is die besigheid van die Kerk. Dis die genade-geskenk wat ons ontvang (het) en wat ons moet skenk aan ander. Die einste vriend van my het my bekend gestel aan die  SA sanger, Nicholas Louw se liedjie genaamd "Vergeet en Vergewe". 

Die woorde lyk so:

Weggestoot verneuk verniel

Duisend trane verloor nog 'n siel

In die donker agter die deur

Hoekom maak ons mekaar so seer

Goddeloos hoogmoed en moord

Jaloesie vertroue oorboord

Die kinders huil sal ons eendag leer

Hoekom maak ons mekaar so seer

Vergeet en vergewe

Vergewe my sonde weer

Staan by die wete

Dis wat die liefde leer

Vergeet en vergewe

Vergewe die laaste keer

Begin by die einde

Tussen die lyne

Vergewe al maak dit seer

Mishandel vervloek en verward

Nog 'n leuen die tong is 'n swaard

Vat die woord kom ons probeer

Waarvoor maak ons mekaar so seer

Dis nogal 'n kragtige lied oor 'n proses wat ons binnestes uitdop. 

Ek wil en kan nie maklik hieroor praat nie, maar iewers het die ding in my begin broei en opgestoot as 'n goeie soort sooibrand. 

Al wat ek deur die wind se waai hoor is 'n deuntjie wat getalle van 7 en 490 oor my uitgedoptheid neurie. Hierdie Wind ruk so bietjie anders as die sagte briesie wat Moses destyds verras het. 

Vandag en more moet en gaan ons (in die Kerk) besigheid doen en ek weet ek vanaand my selebrasie-instrument so klein bietjie vrye kan blaas...

die blare val en die voeltjies sing

Ek het weer myself die afgelope tyd begin commit om na elke dag terug te kyk, te luister en te dink oor die dinge, klanke en prentjies wat ek gesien, gehoor en bewus geword van. Soms gaan die dae roekeloos haastig verby en weet ek ek is nie ingegrawe in my sielsbestaan nie. Behalwe vir die Bybelwoorde van God, weet ek maak Hy op vreemde maniere die drumming van sy Hartklop oral om ons hoorbaar. As ek hard genoeg fokus (dis nou nie soos 'n 3D prentjie waar jy jou oe moet skeeltrek en skeefkop deur die agterkante van jou wimpers loer nie) dan hoor en sien ek soms op maniere wat my siel laat rus. Ernst van Heerden dig erens in 'n wroeggedig: "...ononderbroke neurie Sy sang in my ore soos 'n sonbesie in die doringboom...."
Die (hoofsaaklik) akkerboom blare het weereens dik geval. Die bergwind van vroeer die week het hard probeer om in elke hoek, kom, gat of ingehokte spasie hierdie blare in te warrel. Met eeue se oefening agter die rug is hierdie ruk-en-pluk-warrel pogings ontstellend suksesvol. 'n Groot swerm van hierdie blare hou massavergadering reg voor ons voordeur en toi-toi glibberig verby sodra enige mens die deur kom oopmaak. Daar is 'n paar ander bome wat net uitgedroog pronk terwyl die ou grote kollos in die voortuin na nog 'n genade-jaar weer kon winterblare afgooi. Nog 'n jaarring is besig om in te kring by die Akkerboom. Ek dink ek hoor die danklied ritsel  in die rugskuur van al die warrelblare.
Vanoggend hoor ek weer die hadida's se uitskel uit die hoogtes en die tarentale wat hul beste rasper-tjirpe sing. Die glasogies se fyngeklankte liedjie is skaars hoorbaar soos die son opkom. Oral is daar ander voels (wat ek nie ken nie, nog nie ontmoet of met die oog gesien nie, maar wel gehoor van hulle) wat inval by hierdie Sabbatspoging om die lewe voluit op te roep. Vandag is daar mense wat huil oor 'n seun of man wat dood is, daar is mense wat met vonkelogies hulle fees-hande klap, daar is winde wat waai en gaan le. Die dag is vol.
Ek dink ek moet nog verder luister en kyk....

Ons en my Vuvu

Daar is 'n groter mag wat oorgeneem het toe die kinders Maandagaand hier by die voordeur inwals. Dit is 'n mengelmoes van energie, kontaksport, liefde, Australiese krieketspansportgees, passie en het ek al gese liefde. Behalwe vir my tuisgemaakte Afrika kameelperdbroek (ek is mal daaroor en dankbaar vir my vrou) waarvoor die kinders skaam gelag toe ons hulle by die bus gaan oplaai het (Emme kon omtrent nie uitklim van die lag en skaamte nie), het hulle met die intrap my Vuvu oorgeneem. Of so dink hulle. Ek maak nog steeds of ek die diknek is en het redelik onmiddellik met groot ontsteltenis die grondreels vir die gebruik van (my) Vuvu vasgemaak. My ontsteltenis was in die eerste plek om te sien en hoor hoe gemaklik hulle die Vuvu blaas. In die tweede plek was ek ook ontsteld oor die selfvertroue waarmee hulle (my) blaas-selebrasie gebruik sonder om te bloos. Ek dink wel dit is dalk net Emme wat 'n effe blos optel, want Nehan en Henu se blaas-asem prosesseer baie gemakliker as hare deur  (my) Vuvu se gat (uitgespreek as gaat). Ek vermoed dis is omdat sy dalk meer van die grootmensword in en deur haar lyf gevoel en van die kinderlikwees daarmee saam begin verloor het (ook iets waaroor ek ontsteld kan word, maar ek gaan nie nou al nie).
Ek het gedog dat my gevleuelde klanke uit (my) Vuvu maak die buurt wakker uit hulle ingedagtegeit. Soos ek se, ek het gedog. Toe Henu, die kleinste van die spul blasers, die klanke laat uitselebreer, was dit suiwerder en harder as gevleueld. Dit was een van die redes vir my spoedige grondreels. Nog 'n rede was/is dat die trilling en rilling wat via my ore (miskien ook deur al die porieuse openinge van my vel) deur my lyf gestroom het toe die kleinman blaas, het my laat vrees dat daar meer as net die buurt wakker gaan word. Sien die ou kerkhof rus lankal agter een van ons grensmure en daar is so paar grafstene wat hoeka te skuins na my sinne is. Nie dat ek glo in die tipe van goeters nie, maar met hierdie klanke weet mens nooit. Daarom het ek liewer veilig gespeel en met 'n reguit rug en stywe nek die reels vasgemaak en pas dit beter toe as die sokkerskeidsregter die sokkerreels.
In kort het hulle net gebruiksreg van (my) Vuvu, maar hoe kan mens die selebrasie uit die oomblik uithaal en die nie toelaat dat hierdie blaas-selebrasie-tool 'n goeie deurgang word vir ons emosies nie.
Ek dink........ons almal het dit nodig.....